جوی نقره مهتاب
بهداد بابایی (سه تار)- نوید افقه ( تمبک)
موسسه فرهنگی هنری رهگذر هفت اقلیم
مدت: 56:31
بهراد
توکلی: جوی نقره مهتاب در آواز ابوعطا از ملحقات شوربه اجرا در آمده است.
در سراسر اثر وفاداری به ردیف به عنوان بستر اصلی تکنوازی به چشم می آید.
جملات از ردیف های مختلف نظیر ردیف «آقا حسینقلی»، ردیف آوازی «دوامی» و
ردیف «هرمزی» به طرز هوشمندانه و هنرمندانه ای در کنار هم قرار گرفته که
بافت همگونی را ایجاد کرده است. نکته ی حایز اهمیت در روند اجرای تکنوازی
مبتنی بر ردیف موسیقی دستگاهی، ارتباط عمودی جملات در کنار هم است. ارتباط
افقی یا فرم درون جملات بر اساس بسط های الگویی در سکانس های 2×3 و3×3 و
سایر صورت بندی های جمله در ردیف است که باید در مجال دیگر بدان پرداخته
شود و ارتباط عمودی روند وصل گوشه ها به یکدیگر با تمهیدات ملودیک در بخش
های پایانی هر گوشه است. به عنوان مثال می توان به بافت پیوسته ی گوشه ی
گلریز، مجلس افروز، بزرگ، کوچک، خارا، قجر و حزین در ردیف شور
«میرزاعبداله» به روایت «نورعلی خان برومند» اشاره کرد که ارتباط عمودی در
آنها بسیار مشهود است. بابایی در جوی نقره مهتاب به خوبی توانسته این روند
را حفظ کند و این یکی از مهم ترین ویژگی هایی است که سبب شده علی رغم تنوع و
نوآوری های تکنیکی و ریتمیک خصوصا در قطعات ضربی فضای ایرانی اثر تا پایان
حفظ شود. در واقع تکنیک نوازندگی به هیچ عنوان به محتوا و فرم اثر لطمه
وارد نکرده است.
در
فرم بندی درونی جملات نوعی همگونی متاثر از ردیف به چشم می خورد که نقطه
ضعفی برای اثر به شمار نمی آید، اما در دوران اخیر نوازندگانی چون «جلیل
شهناز» و «محمدرضا لطفی» توانسته اند از فرم های متنوع تری در گسترش جملات
کوچک استفاده کنند و فرم ها نیز از ابتدا تا انتها مانند سرعت که در اجرای
ردیف در تسلسل گوشه ها به مرور افزایش می یابند، پیچیده و پیچیده تر می
شوند. این امر سبب می شود تا بافت روایی گونه ای از ابتدا تا انتهای اثر
جدای از وصل جملات به یکدیگر به وجود آید. در قطعات ضربی نظیر «ضربان خسته
تکرار» و «سیل اندوه» اگرچه بعضا با بستر ریتمیک قطعات آوازی ماقبل خود
تناسب ندارند و این امر به پیوستگی کلی بافت اثر تا حدودی به چالش کشیده،
اما این امر نیز معمول است که قطعات ضربی کاربرد فاصله گذاری میان جملات
آوازی را داشته باشند.
یکی
از مهم ترین شاخصه های آلبوم جوی نقره مهتاب تکنیک بابایی در نوازندگی سه
تار است. این نوازنده در جوی نقره مهتاب آگاهانه توانسته که تکنیک خود را
در خدمت بیان موسیقی دستگاهی به کار گیرد و به عکس برخی نوازندگان تکنیک
نوازندگی او به هم زننده ی نظام موسیقی ایرانی نبوده است. اما شاخصه های
بارز تکنیکی بخصوصی نیز در این اثر به چشم می خورد. اجرای ریز با بافتی
متفاوت از مضراب راست و چپ نظیر ریزهای دراب چپ از ابداعات او محسوب می
شود. اما در عین حال سرعت بالای مضراب طبیعتا تفاوت دینامیکی میان مضراب
های راست و چپ که یکی از شاخصه های نوازندگی کلاسیک سه تار است کمتر احساس
می شود و همین امر سبب می شود تا عادت شنیداری شنونده نسبت به آن صدایی که
از سه تار در ذهن دارد، تا حدودی دچار چالش شود.
از
طرفی باید به تمبک نوازی هوشمندانه ی «نوید افقه» نیز اشاره ای با تاکید
داشت که ضمن همراهی مناسب و شانه به شانه با سه تار، توانایی های تکنیکی و
رنگ آمیز هایی مناسب را به نمایش گذاشت ولی هیچ گاه مزاحمتی در بافت کلی
اثر ایجاد نکرده و موفق شده مفهوم زیبایی از دونوازی را ارایه کند.
منبع : فرهنگ و آهنگ 25
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر