نغمه ی ساز ضربه ی آغاز (دونوازی تار و تمبک)
ارژنگ سیفی زاده، نوید افقه
نشر چهار باغ
مدت: 52 دقیقه
زود است قضاوت کنیم...
بهراد توکلی: تار نوازی نوازنده ی جوان «ارژنگ سیفی زاده» به همراه تمبک «نوید افقه» در آلبوم «نغمه
ی ساز ضربه ی آغاز» از زوایای مختلفی قابل بررسی است. این اثر و آثار
مشابه را به لحاظ جریان شناسی موسیقایی می توان در یک نقد بررسی کرد. شیوه
های تدریس در هنرستان های موسیقی و تاثیر آن در ذهن هنر آموزان مقوله ای
مهم است که در فرصتی دیگر به آن خواهیم پرداخت. در این اثر ارژنگ سیفی زاده
میان دو مقوله ی بیان هنری ناشی از رشد در خانواده ای هنرمند و سیستم
آموزشی هنرستان در کش و قوس است، این کش و قوس از شیوه ی نوازندگی او گرفته
– که در قطعات ضربی و جملات آوازی با هم در تعارض اند- تا رپرتوار اجرایی و
انسجام فرم احساس شود. قسمت اول آلبوم در دستگاه سه گاه به لحاظ فرم کلی
هر چند باز از فرم کلاسیک موسیقی ایران فاصله دارد، اما به لحاظ جمله بندی
بخصوص در جملات آوازی دارای ساختاری نسبتا منسجم است اما در بخش دوم که به
نام دشتی نواخته شده جای بحث بسیار است:
اول،
تنها وجه تسمیه آواز دشتی با آنچه که شنیده می شود با کمی تسامح، نظام
درجات است و به باور نگارنده نظام توالی درجات بیانگر تنها یک خصوصیت
سیستماتیک طبقه بندی شده دستگاه یا آواز است که در مورد متعلقات شور این
توالی اصوات مشترک است.
دوم،
فرم و ساختار دارای ایرادهای ساختاری است. خود سیفی زاده در بروشور چنین
می نویسد:« بخش واپسین ( بخش دوم)با آمیزه ای از الحان موسیقی ملی و محلی
در آواز دشتی تدوین گردیده است، قطعه ی بیان (برگرفته از لحن قدیمی «
کریشیم») و قطعه پایان (برداشتی از موسیقی کردی) به صورت چند صدایی طراحی و
اجرا شده است» و در ادامه می نویسد:« این حرکت به صورت خودآگاه ایجاد شده
تا امکانی ایجاد کند، اولا برای دوری جستن از کلیشه های رایج در همنوازی
متداول، ثانیا بشود قدری از امکانات صوتی یک ساز را به طور همزمان و در
مراتب صوتی مختلف نشان داد.» نکته ای – که بنا بر محدودیت بیان مطالب در
بخش مرور آثار مجله به ناچار مجبور به اختصار در بیان آن هستیم- لازم به
اشاره است که اساسا از زمان شروع ضبط موسیقی در ایران تا به امروز، راهکاری
که سیفی زاده برای گریز از آنچه که او کلیشه می خواندش، کلیشه ای است بسی
تکراری که از «وزیری» تا به امروز بارها و بارها تکرار شده و در دهه های
اخیر نیز توسط هنرمندانی صاحب نام تجربه شده است و حاصل این تجربه هم مشخص
است، به دور از آن که بخواهیم این حرکت تاریخی را ارزش گذاری کنیم.
اما
سوای آنچه ذکر شد لازم است به نقاط قوت کار از جمله تکنیک مناسب نوازندگی
سیفی زاده و احساس قوی او اشاره شود، ضمن آن که بسیاری از آنچه که از دید
نگارنده نقاط ضعف اثر محسوب می شود در قیاس با سن و تجربه ی سیفی زاده قابل
اغماض است. عشق و علاقه ی او به موسیقی ایرانی و پشتکار و تلاش خستگی
ناپذیرش در تولید این اثر بسیار ستودنی است و مسلما بسیار زود است که در
مورد سیر اندیشه ی هنری او قضاوت کنیم...مشتاقانه منتظر شنیدن آثار بعدی او
هستیم.
منبع: فرهنگ و آهنگ شماره 17
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر